RIM
Det seiest at snøen skjuler alle spor, og når månen ring rundt seg fekk, guten, i tiltru til det gamle ord, fatta mot og på friarføter gjekk.
Men naturen han var lunefull og lur, gjorde nattefriaren forfjamsa og sprø, då han til sist kom seg ut frå jomfrubur og såg at det for lengst var slutta å snø. |
Å stille fram seg over tunet liste til inga nytte for mannen var når det i snøen så tydeleg for alle viste kor ferda starta og kor hen det bar.
Vete og frost let stega etter han stå, saman med spor etter katt og mus, og anna krek, som i natta still og grå, snusar ved naboen sine tun og hus. |
I kunst, film og sport får stjerner jubel og æra, prestasjonar gler oss stort, - det vil dei alltid gjera.
Du som i edelt arbeid står er heller ingen tapar, velferd og trygge kår du i samfunnet skapar. |
Stjerner så lett me hyller, kanskje skjeldnare det skjer slitaren som i dagen fyller trivsel for oss som lever her.
Eit lunt smil me hugsar gjerne, ei hand som oss hjelpe ville, minnet som ei vakker stjerne funklar fargerik i kvelden stille. |
Den gamle støvsugaren i kjellaren står der han har stått ubrukt i mange år, heilt sidan dagen det frå nærmaste by kom ein kramkar med ein moderne ny. Etter trufast teneste i lang, lang tid vart hans aktive dagar brått forbi, etter innsats i kjøken, gangar og stover var hans gode liv no for alltid over. Litt sliten var han vel blitt, men meinte framleis å greie arbeidet sitt, så kvifor måtte denne krenkjing skje, i eit mørkt kott å verta sett ned ?
Ja, ja det var vel bra å få kvile ei stund, slik andre hushjelper tek seg ein blund, stressa av åleine i eit fredeleg skjul, roa ned anker, spolar, skruar og hjul, men å verta evig pensjonist i vente på skraphaugen var for trist.
Men så ein dag noko hende, einkvan lykkelen i døra vende. Støvsugaren venta i spenning stor, i dørglytten kom gamle, gode bestemor. Ny von dette i støvsugaren tender. Med krøkte fingrar og varme hender bestemor varleg lyfter han ut or skåpet og større og større veks håpet for opp trappa det ber og inn i stova ho fer, monterar kost og slange, dreg leidningen lange til næraste stikkontakt, støvsugaren jublar av all makt, når brytaren inn ho slår og motoren brummar og går, mel som ein kjælen katt som no har funne heimatt. Arbeidsgleda han fullstendig fyller, pussar bord, benkar og hyller, smett under stolar og mellom bordbein, kvar ein krok vert sugd rein, over dørstokkane lett han hoppar, -ingen ting i dag han stoppar, syg opp støv, sukker, salt og pepper, reinsar golv, divanar og mjuke tepper, flørtar med bilete av vakre kvinnekroppar, feiar over alvorsame, barske familietoppar. Og bestemor ho var lukkeleg og glad over slik ei arbeidsvillig maskin å ha, det gjekk både livleg og fort og snart var reingjeringa unnagjort. Den gamle støvsugaren merka det på gikta, men full av lukke over at den nye svikta hadde han fått vist at han enno kunne og fred i sjela si atter funne. |
Av pressa forstår me det slik at bassenget skal stengast i Eivindvik og den tokke har me også fått at no er det for godt.
Vedtaket om at bassenget skal bort vart snøgt og standhaftig gjort utan noko konsekvens-vurdering eller kostnadskalkulering.
Elevar som symjeundervisning skal ha må ut av kommunen dra. Om dette ikkje fungerar så bra byggjer me nytt, men på annan stad.
Å reparere kan me ikkje risikere, så difor skal me der no lage ny innebygd barnehage.
I samfunn med lite peng er det skattelette folket treng, ikkje symjebasseng. |
Eg ligg her og kviler og dormar, tankane arbeidar roleg og stilt, det er ikkje noko som riv og stormar, alt følest fredfullt og mildt.
Eg ser for meg ei fin og lun lita bygd, med gardsbruka godt i hevd, der alt vitnar om folk med stor dygd, og om strevet velstanden har krevd.
Det er mi eiga heimbygd eg ser, du verden for eit vakkert syn ! Gode barneminne kjem for meg her, midt inni denne sotute, travle byn.
Eg minnest våren, den livgjevande tid, med nypløygde åkrar i bakande sol, med lauvsprett og fuglesong i dal og lid, og bakkar fulle av kvitveis og fiol.
Eg ser lamma kring sauene danse og sprette, rompa svingar ivrig når dei føde vil ha, tolmodig sauen gjev dei si mette, dei diltar avgarde att runde og glad.
Om sommaren var det vel travle dagar med slåing, hesjing, brøying, sæting og slikt, då kunne det nok koma stønnande klagar frå born som i varmen gjorde si plikt.
Men du store min kor det var skøy når søndagen kom, og elles vi var fri, vi bada, førde våre jakter mellom skjer og øy, - svalt og triveleg ved elva på sommarstid.
Hausten renn inn i mine tankar, lauvet visnar og fell av på kvart tre, stormen tek så det jamrar og bankar, og regnet auser ned.
Men avlinga er vel i hus, bøndene kviler ut no, dei likar å høyra stormens sus der dei hygger seg inne i ro.
Vinteren fell på etter kvart, snøen dekkjer gard, mark og fjell, i skogen driv bonden det hardt, trea stuper med snødriv og sterke smell.
Kåte hestar spring så govet står, bjøllene ringlar nesten i takt, skrik og skrål frå akebakken går i glede over vinterten si prakt.
Eg ser deg, mi heimbygd, i alle årsdraktar, farga rustbrun, kvit, eller grøn, med fjord og fjell som kring deg vaktar, er du for meg alltid like skjøn. |
Kyrkja ligg kvit og fin, bada i lys som fløymer, kula på spiret glitrar og skin , frå orgelet tonar strøymer.
Ljosken frå mange lampar syner folk kor vegen går der dei i snøen stampar; kyrkjeklokka klangfullt slår.
Stjernene funklar og blinkar, månesigden over åsen står, naturen blunkar og vinkar til oss og bygda vår.
Slik han gjorde i farne tider då kongar og hersar kom, og til drøftingar,under desse lier fann høveleg stad og rom. |
Reglar og lover som her fekk form vann stor vyrdnad vidt ikring - dei vart sett på som ei gyllen norm, dommane frå gamle Gulating.
Herfrå dei kommunen styrde frå den fyrste, spede start, minna frå soga, akta og vyrde, friske og levande heldne vart.
God tradisjon var viktig for eit folk gav tillit, tryggleik og gode vanar, nærte folkesjela frå bolk til bolk, har større verd enn me dagleg anar.
Ordtaket:”Utan fortid, inga framtid” vil me kanskje ein gong forstå, og fædrearven, ein solid grunnvoll bli for oss å byggja vidare på. |
Måtte banda bakover aldri rakne, men vera ein spore, få ting til å gro, halda oss motiverte og vakne, hjelpa fram ei utvikling rik og god. |
Full av stress og trendar er vår nye, moderne tid, alt dei vrir og vendar -livet er stadig på gli.
Før på kaia alt me fekk, spikar, sokkar, brød og ost, der båtar kom og gjekk med folk, varer og post.
Posten legg ned i bygda vår, finn ikkje lenger kontorlokale, etter gode tenester i over 200 år set dei også her punktum finale.
Samfunnet går så det susar frå langt uti havet til Kjølens rand, effektivitet og pengar folket rusar, sed og skikk druknar i velstand.
Når mammon rullar som bylgjer mot strand må det nok undre mang ein arm stakkar at han lyt dra milevis i verda sitt rikaste land for å henta medisin og julepakkar. |
Gamle, vakre Løypingåsen er så gild å vitje, på tørre berg og mjuke mosen er det godt å sitje.
Synet av bygda kan du nyte, - mot øyriket og havet sjå, la augo over landskapet flyte, -strålar glitrar i sjøen blå.
På Fonnefjellet orren ivrig kurrar, småfuglar i skogen kvitrar og syng, tusenvis av små skapningar surrar i gras og fargerik, blomstrande lyng. |
I lia under deg gauken gjel, sola kyrkjespiret gyller, lækjedom for kropp og sjel deg i kveldstimane fyller.
Om hausten blå og raude bær byr deg alle vitaminar du treng, helsebot finn du over alt her, - men ingen trimpoeng.
Ved den store, runde stein, under konglene i den fagre furu, ein stille sus frå den grøne grein mellom kropp og sjel byggjer bru. |
Hadde ei lita bok i furua hange her på dette framifrå kvileplatå, ville namn blitt notert av mange glade, håpefulle store som små. |
Dovent turistar leikar i sand på ei fredfull, varm strand, ferieidyll under sol og himmel blå, roleg sjø så langt auga kan nå.
Dei som merkar at vatnet unormalt sig nysjerrige etter i vasskanten stig, plukkar plastnett fulle av fisk som ligg og sprelar fin og frisk.
Men naturfolket på staden der i full fart mot fjellsida fer, for dei kan dette vera signal om ruin og tap av liv i tusental.
Sjøen kom tilbake, fresa og froda over landet, som ein vegg å skoda, store, skummande flodbylger fekk dei mest katastrofale fylgjer.
|
Store båtar langt inne i landet låg, bilar oppe på hustak du såg, trer og bygningar vart brotne ned, tusenvis av mennesker strauk med.
Mot øydelagd bygd og by kom sigøynarfolk ned frå sitt ly, gamal visdom vart deira berging frå flaumen si fælslege herjing.
Nært samarbeid med naturen redda dei unna vassmuren, ved å spela med naturen på lag hadde dei berga livet også i dag.
I samarbeid med Gud og hans natur folket framleis på framtida trur, i hugen tung og sår dei vonar på ein ny og god vår.
|
Alle som leid ille me hjelpe vil, minske skaden tsunamien stelte til, ta del i bygging av rassert landskap, lindre lidinga etter dei store tap. |
I dag har eg vore heilt på Kjerringfjellet. Naturen har så mykje fint å fortelle, praktfull film han for meg lagar frå turar med ungane i svunne dagar. Minner knyter seg til myrar og nutar, mor, far, ei lita jente og tre gutar. Steinen der me ofte gjorde ei togn og laga fløyter av sevjerik rogn, forma vart kanskje ikkje så flott, men lyden likte ungane godt. Ved demma med dammen blå me drøfta kva veg me skulle gå, framom murane ved den gamle torvmyr med omen frå stikking, tørking, ståk og styr, ut til Sollibotn og innatt Grønevikstien, eller til Presteselet og ned Grytelien ?
Frå Mikkelfjellet, tidlegare Fløyfjeld, der munkane i sogetida messer held, ser me austover grøne, vakre bøar, mot vest ligg glitrande sund og sjøar, den frodige Midtunvågen, bø i bø, Stemnebøos, Folefotsund og Sognesjø, og langt der ute det speglblanke hav som ei kjensle av endeløyse oss gav. Her levde fædrene i ætt etter ætt, på lendet eg kan`kje sjå meg mett! Lier med skog, rabbar med lyng, voggande blomar, fuglar som syng. Øvst i stien, tung og bratt, nyt eg no, mo og matt, synet av eit så storslege øyrike, at eg tvilar på om det har sitt like. Vår Herre gav oss med raus hand eit aldeles utruleg vakkert land.
Naturen sin yre vårsong minner om den gong me friske og spreke kobla av etter ei slitsam veke på turar i desse markene her, hugnad og helsebot fann me der.
Fram i minnet kjem 17.7.77, kl.17,35 då me i gamle Espeviktjønn, med ei stille, inderleg bønn om at dei måtte få leve og ikkje dø, slepte ut tolv små elvekjø. Eg minnest strålande barneaugo ned i vatnet stire og glo då byttene med fisken frå Midtunelva ut i tjønna varsamt vart kvelva, gode ynskjer me alle sende med kjøa, fanga av ivrige barnehende. Fiskane sakte gjennom vatnet glei, - diverre såg me aldri meir til dei.
Om me ser ekorn, rev og andre dyr, gjev det stemning som av eventyr, og det er retteleg stort om me får auga på ein hjort som oppetter lia rasar på sine sterke hasar, eller i himmelsynet trona med den prektige krona.
Her er berget der ein stor hoggorm låg, den fyrste av slikt slag som ungane såg. På Kjerringfjellet måtte eg fortelle om den tidlegare vakthytta som den norske marinen nytta for landet mot ufred å verna, men som forlengst var fjerna. Grunnmuren står tung og solid, og minner om ei hard krigstid då stormaktene sine kanoner ladde, og om rolla nokre frå bygda hadde i krigen 1914 til 1918 i hytta der på fjellknatten. To og to sat trutt på vakt for å varsla åtak frå framand makt. Med ein sterk kikkert i stativ kunne dei på fjorden fylgja alt liv og augo kunne langt utover nå, men framande hærskip dei slapp å sjå. Ein gong ei kone, i telefonen, melde om at ein ubåt inn Sognesjøen fossande kom, men når dei sette kikkerten på var det ikkje vanskeleg å sjå at det som kona si merksemd stal var ein sprutande, velvoksen kval. Hol i berget viser enno kvar kikkertstativet stod.
Ei haustnatt, i eit fælsleg uver slo lynet i vakthytta ner. Den natta ei vakt åleine var, nemleg dykkar bestefar. Han vart svimeslegen då det small og då han vakna etter siste toreskrall, var hytta og telefonlina mykje skadde. Eit gevær på veggen lynet leia hadde, til den jernsenga som då var tom, heldig at den andre vakta ikkje kom. Om han den natta i senga hadde lege ville kanskje lynet han i hel ha slege.
Etter slik ei trasig soge tok me stien som i ein liten boge, førde ned til Presteselet, der dvergen hadde så klårt eit mæle. Me sende ut alle slags vridne rop, or berget kom det svar på alt i hop. På bakkane her gjekk før husdyr på beite, kyrne gav god mjølk, bukkane vart feite, i selet kokte stølsjentene så grom ein graut at minst femten kjerringar i feittet flaut, jentene kinna fjellsmør, ysta den finaste ost, skaffa presten næringsrik og god sæterkost.
Me leika ved stille dammar, sende store lasteprammar med fiken og banan frå varme land, tilbake for dei med singel og sand. Kongle og kvist vart til velvurde kyr og mange andre fagre og nyttige dyr.
Her smakte det godt med mat, på ein høvande stein som fat, og med heimelaga saft, - det gav glede og kraft. I vatnet kunne me plaske, oss gullande reine vaske, i vasskanten spidda me pølse over eld, sløkte grundig før me, fram mot kveld, med sekken over skuldra i reim, gav oss på veg heim. Me rusla gjennom skogen ned, eit ekorn hoppa frå tre til tre, plantefurua stod fint i rad, det nærma seg soleglad. Medan fuglane song i dalande sol og gauken flittig over bygda gol me vandra ned kjende lier, - det var fine og gode tider !
|