| |
RIM
DALEN
Dalen, vid, vakker og lun,
hugen sitt naturparadis,
stille med eit lite sætertun,
vekkjer minner i tusenevis.
Roleg renn den flate elva,
vakande kjø du der kan sjå,
blankskurte bytter ligg kvelva
ved bekken på steinhella grå.
Kyr, geiter og sauer,
på vollen har lagt seg ned,
dei kviler sine bein og klauer,
hjortar makeleg i ro og fred.
Stundom med rova dei slengjer,
sopar bort fluger og klegg,
som i tusental på små vengjer,
surrande kursen mot dyra legg.
Under den slakke lia,
sela med torvtak på,
minner så godt om den tida
me alle likar å tenkje på.
Der i den gamle bua
dei smøret av rjomen kinna,
ysta i kjelen over grua,
på veggen hang mjølkebinna. |
Ved glaset i selet står det
framleis eit utskore bord,
som bestefar vår forma i tre,
til ho som vart vår bestemor.
Skogen rundt sela slår ring,
villvoksen, frodig og grøn,
bær veks på bakkane i kring,
- dalen er rik og skjøn.
Mjukt i frå liene kjem det,
dei venaste tonar på jord,
du høyrer ikkje sælare lete
enn når fuglane jublar i kor.
Det er traster, og meiser vare,
gauken, lærka - og tusen til,
medan oter, rev, mår og hare
snusar omkring i kvelden still.
Ofte om laurdagskvelden
var budeiene pynta til fest,
i varmen ved åreelden
kjærasten var deira gjest.
Dragspelet let over vollen,
dansen gjekk til langt på natt,
orren kurla frå kollen,
det var liv i busk og kratt. |
Ja, det var herlege tider,
her midt inni villmarka stor,
når vinteren kvarv om sider
og sommaren rådde her nord. |
BASAR
I dag har du igjen vore på basar,
mange gilde vinstar der det var.
Årar og lodd vart selde i fleng,
skaffa laget masse peng
som dei så sårt treng.
Folk dei handla, prata og lo,
kosa seg med kaker og kaffi god.
Nokre vann så det var ei lyst,
med jubel og glød i sitt bryst.
Etter kvart som tida gjekk
dei mange vinstar fekk,
ja haugar på borda me såg,
- ikkje ein på ditt bord låg.
Espen var som vanleg klok
tok rette år for å få seg ei bok.
Mari vann hue, vottar og slips,
kanskje ho kan gje deg eit lite tips
?
Mette vann panne, pute og ring,
Mia fat og duk med korssting,
- du vann ingen ting.
Ved kvar «årane innatt»
du like tomhendt satt.
Betre hell ved neste trekning !
Spelet var atter i sving
og rundt omkring
dei samla vinstar fine
på kaffiborda sine,
men lukka var som forgjord,
- ikkje noko kom til ditt bord.
Fagning gjennom salen rann
då vesleguten trehesten vann,
midt i blinken for han.
Lukkelege småfanten,
rekk så vidt over bordkanten,
vinkar blid med ei år,
smiler når han hesten får !
Du gang på gang,
med fullt av årar i ditt fang,
fylgjer spent kvar trekning,
vinn ikkje ein einaste ting.
Der vann ho Pia ei veggklokke,
rett etter Pelle ei vakker dokke,
Petra har snart ein vinst for kvar
fing,
- du har ingen ting.
Pål vann ein boksopnar,
som han ofte gjer på basar,
fleire ti-tal no han har.
Pernille vert ein einaste stor smil
då ho får seg ein tesil.
Per vinn ei neglefil.
Også Vetle ein vinst har fått,
eit sjal mjukt og godt,
det var jammen flott !
Men kan du forstå dette her,
kva det eigentleg er som skjer.
Nokre haustar so vel
i lotteri og spel
medan dei lodd som vinn
vegen fram til deg aldri finn ?
Om me ikkje så mykje har vunne
har me alle glede i basardagen
funne,
til felles beste er det kjekt å yte,
samvær og fellesskap likar me å nyte
og me treng korkje skryte eller
syte,
-på neste basar skal me rollene
byte.
No er det tomt der oppe
og basaren må stoppe.
Det heile sluttar med ein song,
- me gler oss til neste gong.
|
FEBRUARMORGON
Søndagshimmelen er blå og klår,
tynt slør om kollen der varden står,
ligg som eit slumreteppe i lyserødt,
- ein ny dag blir født.
Dei fyrste strålar over bygda fell,
snart gyller sola lider, tun og
fjell,
bort kverv rimet bak huset,
det er stille, ein høyrer nesten
suset
når kulden for sola må gje tapt,
- nytt liv vert skapt.
Det glimar og glitrar på alle
kantar,
blinkar i mangeleta, vakre
diamantar,
strålane spreier sitt fargespel så
flott,
og jamvel i februar varmar dei godt,
blenkjer i sjøen som buktande pålar,
- velsigna vere sola og hennar
strålar ! |
FEDRELANDET
Me elskar deg Norge, det vakraste
land,
dine fjell, dine skogar, di
blankskurte strand,
lyden av bylgjer som mot svaberga
rullar,
sjoget frå skogen som lokkar og
sullar,
dine trolske myrar, vidder og fjell,
skumkvite fossar som mot juva fell,
månesølvet som glitrar i snø under
pol,
gullfarga tindar i midnattsol,
dei grønkande lier med lyd og liv,
skodda som lett om toppane driv,
dine blå fjordar og frodige dalar,
vinden som susar og svalar,
bekker, elvar og blenkjande sjøar,
breie bygder med åkrar og bøar,
frukt og blomar i velstelte hagar,
det fargespel som nordlyset lagar.
Slik er landet me set så høgt
der mødre og fedre med stor kløkt
har fostra kjende døtre og søner,
odla dei fram i arbeid og bøner.
I kjærleik varm som loge
tankane går til vår rike soge.
Harald, hårfager og viljesterk,
gjennomførde sitt samlingsverk,
Håkon og Olavar seinare kom
og vende heidntru til kristendom,
Sverre og hans menn med bark om fot
med djervskap tala paven midt i mot,
Håkonson rydda indre ufred bort,
gjorde landet rikt, trygt og stort.
Seinare det i soga slik seg vende
at styret kom framande kongar i
hende,
norsk kongeblod frå trona vart
vekke,
broten vart vår gamle kongerekke
og sure, tunge tider landet fekk
gjennom hundreåra som no gjekk.
Ut or vanæra til sist me fann,
folket sin fridom atter vann
og ny norsk konge til landet kjem
i det gylne år nittenhundreogfem.
Kong Håkon vart hylla i bygd og by,
vår kongerekke var starta på ny,
det gamle kongeriket hadde igjen
fått
sin eigen kjære norske drott.
Må Norge i fridom, lov og rett
bløma i framgang frå ætt til ætt,
og Herren ta i si sterke hand
vår konge, vårt folk og vårt land!
|
FJELLTUR
Sola varmar gjennom glaset,
i hagen vekkjer ho graset,
jagar skuggen innetter lia,
han tapar terreng heile tida.
Skilje mellom lys og mørker
snor seg fram mellom bjørker.
Lyset erobrar fjellsida,
folket tek på seg skia.
Vinterlandskap i rein snø
speglar seg i blå, blank sjø,
høge kvite tindar,
lave glitrande rindar.
I svingar langs den gamle sti
myldrar det av folk på ski,
mot fjellet dei ilar
mens sveitten silar,
kilo på kilo forsvinn,
letnar gjer kropp og sinn.
Liene kan nok vera tunge
både for gamle og unge,
men sisuen vert kobla inn,
mot høgdene dei vinn,
humøret er på topp,
snart er alle komne opp
dit dei etter ei lang vyrke
samlar ny giv og styrke.
At sola skal, i hellingar lune,
gjera oss friske og brune,
som ei løynleg von me har,
- i kveld er det sanitetsbasar.
Der jenter byr på kaffi og kaker,
loddar ut massevis av fine saker.
|
FONNEVIK
Det er godt å stå ved vinduet ei
stund,
la auga gli over bygda ven og
minnerik,
eit stille sølvblankt Prestesund
speglar den før så travle Fonnevik.
Ein gong var staden sommarbeite
for prestegarden sine mange dyr,
her åt dei seg runde og feite
både griser, sauer, geiter og kyr.
Men d e t var i svært så gamal tid,
snart folkevrimmel, liv og røre
kvardagen på området skulle bli,
hit båtar aktive folk skulle føre.
Annsame forretningsmenn i skinnvest,
kvinner med skyttel, tråd og nål,
kyrkjesangar, klokkar, lærar og
prest,
- mange fekk her sine gjeremål. |
Det solide bustadhuset Dahl bygde
hyste også tingseter og fastskulen,
ikkje lenge det drygde
før vika vart eit senter i Gulen.
Her kom bakeri og margarinfabrikk,
d/s-ekspedisjon og postopneri,
smie, fargeri og daglegvarebutikk,
og eit notbruk, i litt seinare tid.
Kutteren når han ved kaia duva
det skein i hans blankpussa
sider,
enno syner merka etter kopargruva,
-gode minner frå farne tider.
I fin haust verdige våningen no står
blant tre i alle letar, nokre enno
grøne,
slik han har stått i nærmare 200 år,
velhalden med solforgyllt møne. |
Bikuber med veik haust-summing,
mogne saftige bær på rogn og hyll,
påhengsmotoren si svake brumming,
sogesus, trekkspeltonar og idyll. |
FUGLEBRETTET
No fell snøen kvit og rein,
dalar som filler stillt og lett,
meisene trippar med raske bein
på mannen sitt fuglebrett.
Vakre dei ser seg skye om,
han synest skjeggut og stygg,
men noko venleg som seier kom,
gjer fuglen tillitsfull og trygg.
Dei hakkar laus maten i nettet,
fine blåmeis, spurvar og nokre til,
og når alle dei har fått si mette
ein liten fuglekonge seg prøve vil.
Det nette hovud snur seg våkent
rundt
med augo tindrande blanke,
han må ta det dei andre har hakka
sundt,
han finn litt på nederste planke.
Det lyser vakkert hans runde bryst,
hans smekre nebb ingen kamp kan ta,
når andre igjen på mat kjenner lyst
må han berre stille bort frå brettet
dra.
|
Tru om han, inne i skogen ein stad,
har ein like nett og velskapt make,
som ventar vonfull og glad
på at han skal ha mat med tilbake ?
Fuglane granskar mannen innom glaset
der han sit i stova sin beste stol,
og glyttar bak ein rosemåla
blomevase,
slik han har gjort det sidan
annandag jol.
Skal tru om han er i godlag,
jau han uroar seg svært lite,
tek av pipa nokre rolege drag
og drikk kaffi av krusa kvite.
Sjå han tek med seg sin store kopp,
legg nokre kubbar i den gamle kamin,
før han der i varmen stiller seg
opp,
og ventar på middagsmaten sin.
Dei veit at kona som steller i
kjøkenkrå,
har maten hans ferdig om få sekund,
og at den heldige mannen etter maten
vil gå,
til divanen for å ta seg ein
høneblund.
|
På brettet og ikring går livet sin
gang,
fuglane leikar, snøflak fell tause
og tette,
i dag vert gamlingen sin lur djup og
lang,
når han våknar er markene kvite og
slette.
|
FUGLEN
Kva slo mot rute ?
Er det nokon der ute ?
Nei sjå, ein fugl her inne !
Veien ut han ei kan finne.
I det han mot ruta dreiv
vart underkjeven slått skeiv.
I brystet hjarte heftig slo,
kva ville skje no ?
Tru om den skadde fuglen som i
stolen sat
nokon gong igjen kunne ta til seg
mat ?
Hjarte hans hamra utan stopp,
men han let meg ta seg opp.
På min tale gav han ingen svar,
men du verda kor fin han var !
Reine fargar på dunlette fjør -
har aldri sett meiser så vakre før.
Eg sette han ned, han ville ikkje
dra,
tydeleg om hjelp han meg ba,
med augo bedande og klåre
fortalde han om sin fåre,
han var vonfull og klok,
igjen eg opp han tok.
Utruleg var det som hende,
der i handa ut han sende
to lette, små skrik
og det enda slik,
nebbet til normalstilling vende.
Då han slapp ut att i lende
glad han igjen på livet tende,
lett på vengja,
rett over engja
i full fart straks det bar
inn i nærmaste skogsnar.
Kanskje han, etter vinteren i
skogen,
til våren igjen plukkar makk bak
plogen.
|
GAMLEÅRET
Gamleåret seig i hav,
ulike minner det oss gav,
sume fekk det ljost, lett og godt,
andre kanskje trangt og smått,
nokre for gjennom månandane i lette
sprang
medan andre steva i strid og
motgang.
Stunder med hugnad og hygge vil me
vel alle finne
og dei kallar me så gjerne framatt i
våre minne.
Det er så godt å ta med
alt ein kan gleda seg ved,
og det som gleder mest
er gjerne det ein hugsar best,
nesten sin kjærleik,
hans varmande nærleik.
Omtanke og venskap
lettar sorg og tap,
byggjer bru
til eit nytt liv i von og tru.
|
GRANENE
I prestane sin gamle hage
har folk gledd seg alle dage
over fire store grane
- dei har blitt ein vane.
Kvar dei kom ifrå
tenkjer me ikkje på,
heller ikkje kvifor dei er der,
- dei berre høyrer til her.
Der dei no står
har dei stått i 130 år
og ved kvar vaknande vår,
når naturen nytt liv får,
sevja i trea går
og kvaen stig mot topp,
dukkar også minna opp,
om born som mellom greinene leikar,
gubbar som pratar, sputtar og
peikar,
dei utan paraply
som for regn søkjer ly,
og under det tette bar
mangt eit kjærestepar
står forelska og ør
i gyllent lysslør
som månen på sundet strør
der han over Fonnefjellet i sør
smiler full og blid,
ved midnattstid,
i vakkert klårver,
han seg gler
over det han ser.
Ekorn frå grein til grein
på raske, sikre bein
i luftige sprang,
fuglar med kvitter og sang,
fluger som summar,
humler som brummar,
yrande liv å høyre og sjå,
-om vinteren med snøkrone på -
alltid til glede for store og små.
Frå plassen som trea fekk
fylgde dei alt som føregjekk.
Som vakt ved Herresalen
såg dei prestar gå inn og ut,
politikarar nervøse for jomfrutalen
og ordførarar tyngde av sut,
folk som skulle i retten møte,
for sine synder bøte,
folk som i gravferd var gjest,
eller skulle i brudlaupsfest.
Her kom folk saman
både i alvor og gaman,
i ulike samlingar
av ungdom og gamlingar,
du finn det meste som har funne stad
om du i trea si minnebok vil bla.
Ja, granene soga fram dei manar,
me kan neppe drøyma oss mette,
men er det nokon no som anar
kven som her desse trea sette?
Ein sumar i 1870-åra det hende,
presten jobb som slåttekar lyste ut,
og Søren Brandanger han sende
til prestegarden sin eldste gut.
Ein dag er dei ute og plantar,
langs lier og åskantar
set dei ned
små, fine grantre,
kjem trøytte ned att frå åsen,
oppdagar fire plantar igjen i posen.
Hans, som guten heitte,
turka sin sveitte,
presten sa:
Desse plantane kan du ta
og inntil me er ferdige med vinna
kan du plass i hagen min finna
og så tek du dei med deg
når til hausten heim du dreg.
Hans han sette plantane ned
og der vart dei ståande i fred,
om hausten han gløymde å ta dei med.
Om soga er sann
me takkar han.
Eg veit ikkje om han trega det han
gjorde,
men granene dei treivst og vart
store
og etter alle desse år
dei framleis frodige står
og me som ferdast her
oss stadig gler
over livet mellom greinene der,
dagleg, flaggspett, trast og stær,
meiser, spurv og hagesanger
hyllar Hans Sørensen Brandanger.
|
GRÅGÅSA
Grågåsa er på veg mot sør,
me helsar og ynskjer god bør,
takk for i år,
velmøtt neste vår,
med skvalder og sang som før.
Når gåsa kjem mot nord er våren nær,
snart fylgjer av sangfuglar ein heil
her,
dei knip seg fast i buskar og trær
med sine smekre tær
og når dei ved kveldstider
syng rundt om i alle lier,
og gauken klukkar og ler,
ja, då er det igjen vår her.
|
| |
Øvste bilete: Dagens Eivindvik. Foto: Leiv Henriksbø
Krossteigen med den angliske krossen og Olavskjelda. Foto:
L.H.
Den keltiske Olavskrossen ved kyrkjegardsporten. Foto: L.H.
Den gamle døypefonten i stein i kyrkja.
Dei to krossane og døypefonten stammar truleg ifrå innføringa
av kristendommen i Noreg, og kan såleis vere opp mot 1000 år gamle.
|